Populairwetenschappelijk boek Vaccins verschenen

Wat doe je als je je als wetenschapper zorgen maakt over de misinformatie en opzettelijke onzin over vaccins? Dan bundel je verschillende bijdragen van collega-wetenschappers over het belang van vaccins voor mens en maatschappij tot een toegankelijk boek.

Onlangs is Vaccins uitgekomen. Dit boek is tot stand gekomen door prof. dr. Cécile van Els, expert op het gebied van immunologie van infectieziekten en vaccins. Zij maakte zich tijdens de coronapandemie zorgen over de grote hoeveelheid misinformatie die rondging over vaccins. "Die zette mensen op het verkeerde been en was niet goed voor het vertrouwen in vaccins." En een afnemend vertrouwen en acceptatie van vaccins verhoogt onnodig de kans op infectieziekten.
Dus nodigde zij collega-wetenschappers uit om op een toegankelijke manier de stand van zaken in hun onderzoeksgebied te belichten. Omdat het goed geïnformeerd kunnen maken van keuzes begint met goede informatie.

Juridische uitdaging vaccinatieongelijkheid
Mr. Rogier Simons, PhD-kandidaat Gezondheidsrecht van de afdeling Ethiek, Recht en Humaniora van Amsterdam UMC, is een van die wetenschappers. Samen met collega-PhD-kandidaat Pramiti Parwani van de rechtenfaculteit van de Universiteit van Amsterdam, ging hij in op de juridische uitdagingen rondom wereldwijde vaccin(on)gelijkheid tijdens de coronapandemie. En op de vraag wat de mogelijke oplossingen zijn om meer vaccinatiegelijkheid te krijgen.
In hun bijdrage stellen de auteurs dat gelijke toegang tot vaccinaties feitelijk een mensenrecht is. "Dat blijkt uit internationale verdragen - zoals artikel 12 en 15 van het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten", vertelt Rogier Simons. "Gedurende de coronapandemie hebben we echter gezien dat de mechanismes die we daarvoor hebben ingeregeld ontoereikend waren. In de praktijk was het toch nog 'wie het eerst komt, het eerst maalt."

WHO Pandemieverdrag
Wat kunnen 'we' met die wetenschap? Het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten heeft immers weinig mogelijkheden om die rechten af te dwingen. De meeste bepalingen uit dit verdrag bevatten slechts inspanningsverplichtingen voor de staat. "Dat klopt", zegt Rogier. "Maar we kunnen wel lering trekken uit hetgeen er gebeurd is. Namelijk dat vaccinatieongelijkheid leidt tot gevaarlijke situaties, ook in landen waar op dat moment wel de vaccins voorhanden zijn. Vaccinatiegelijkheid is belangrijk in het voorkomen van pandemieën en ziektes."
Er zullen dus aanvullende maatregelen genomen moeten worden om de beschikbare vaccins gelijkmatiger over de wereld te verdelen. Bijvoorbeeld door te werken aan een beter instrumentarium om wereldwijd gelijke toegang tot vaccins te verzekeren.
Daar biedt het nieuwe Pandemieverdrag, waarin afspraken worden gemaakt over preventie, paraatheid en respons bij toekomstige pandemieën, mogelijkheden toe, weet Rogier.